Glimt frå ei kulturhistorie: Altaaksjonen med Mari Boine

HENT BILLETT HER!

I åra mellom 1979 og 1981 blei det arrangert folkeaksjonar, sveltestreik og sivil ulydnad for å stoppe utbygginga av Alta-Kautokeino-vassdraget. Miljøaktivistar og samar kjempa saman for å verne om fisken som svømde i elva, reindrifta og heile livsgrunnlaget for folka og naturen som ville bli ramma av ei utbygging. 

Og sjølv om kunst og musikk blei brukt som våpen, var kampen blodig alvor. Kunstnaren, joikaren og fotografen Niillas Aslaksen Somby var ein av dei som stod fremst i kampen mot utbygginga. Han var med på sveltestreiken framfor Stortinget i Oslo i 1979 og mista ei hand og eit auge då han prøvde å sprengje ei bru i Alta i 1982.  

Framom Stortinget sveltestreika også ein annan som sidan har via livet til samisk politikk og kamp, Bjarne Store-Jakobsen. Saman fortel dei om kva dei opplevde, og kva dei kjempa for. Vi vil òg få sjå dei private bileta til Niillas Aslaksen Somby frå aksjonen.  

Etter forteljarstunda kjem Mari Boine og joikar for oss. Vi får mellom anna høyre «Máze», joiken til bygda som stod i fare for å bli lagd under vatn som følgje av planane om å byggje ut Alta-Kautokeino-vassdraget.  

Det er gratis å vere med, men vil du sikre deg plass, må du ha billett. Hent billett her!
Ubrukte billettar blir gitt vidare fem minutt før arrangementet startar. Dørene opnar 30 minutt før, og Kafé Å er open – velkommen!  

Omvisning i den faste utstillinga Glimt frå ei kultuhistorie
Arrangementsserien «Glimt fra en kulturhistorie» gir deg kunstopplevingar med utgangspunkt i objekta i Nasjonalbibliotekets faste utstilling Opplyst. Glimt frå ei kulturhistorie.

I samband med forteljarstunda til Somby og Store-Jakobsen tilbyr vi omvisingar klokka 15.30 og 17.30 med særleg fokus på nettopp aksjonsplakaten og andre relevante objekt. Det er plass til femten personar per omvising, og her er det første mann til mølla. Møt opp utanfor inngangen til utstillinga i første etasje. 

Gaskal 1979 ja 1981 lágiduvvojedje álbmotakšuvnnat, nealgudeamit ja siviila jegohisvuođa akšuvnnat bissehan dihte Áltá-Guovdageaineanu buođđudeami. Luondduberošteaddjit ja sápmelaččat ovttasbarge suodjalit eanu guliid, guovllu boazodoalu ja eallinvuogi, vai olbmot geat ásse guovllus ain sáhtášedje doppe eallit, ja maiddái luonddugáhttema dihte. Ja vaikko vel dáidda ja musihkka geavahuvvojedje vearjun, de ledje duohta dáistaleamit. Dáiddár, juoigi ja govvejeaddji Sombi Niillas lei ovddimus dáistaleaddjiid gaskkas. Son nealgudii iežas Stuorradikki olggobealde 1979 čavčča, ja son manahii gieđas ja čalmmis go vikkai šalddi bávkkehit Álttás 1982. Nubbi gii nealgudii iežas Stuoradikki olggobealde, ja gii dan maŋŋá lea eallinfámuidis geavahan sámepolitihkkii ja dáistaleapmái, lea Bjarne Store-Jakobsen. Store-Jakobsen ja Sombi muitaleaba vásáhusaideaskka ja rahčamušaideaskka. Mii beassat maiddái geahččat Sombi Niillasa priváhta govaid akšuvnnas. Muitalanbottu maŋŋá juoigá Mari Boine. Son juoigá earret eará Máze. Máze lea gilli mii Áltá-Guovdageaineanu vuosttaš buođđudanplánaid mielde livččii šaddan čázi vuollái. Lea nuvttá searvat dán boddui, muhto jus áiggut sihkkarastit alccesat saji, de dárbbašat bileahta: https://pameldinger.no/e/bsdjoa Bileahtat mat báhcet geavatkeahttá addojuvvojit viidásabbot 5 minuvtta ovdal go doalut álget. Uvssat rahpet 30 ovdal go doalut álget, ja Kafé Å lea rabas – bures boahtin! Doalloráidu «Glimt fra en kulturhistorie» buktá dáiddavásáhusaid Nasjonalbiblioteket bissovaš čájáhusa «Opplyst» vuođul. Sombi ja Store-Jakobsen muitalanbottu olis fállat ofelastima tii. 15.30 ja 17.30 main aiddostahttit akšuvnna plakáhta ja akšuvdnii gullevaš objeavttaid. Mii láhčit saji gitta 15 olbmui juohke ofelastinvuorus. Mii deavdit joavkkuid dađistaga go olbmot bohtet vuosttaš etáša čájáhusa uvssa olggobeallái. Doallogovva: Sápmelaččat nealgudanstreaikkas. Govva: Dag Bæverfjord/ Bergens Tidende, 1981